Ўзбекистонинг кузда пишиб етиладиган мевалари ичида беҳи алоҳида ўрин тутади. Уни халқимиз то баҳоргача суюб истеъмол қилади. Ҳатто яхши сақланса, май ойигача сифатини йўқотмаслиги мумкин. Бу дегани дармондорилигига путур етказмаслик учун табиий ва уй шароитларимиз етарли. Беҳи танасидан узилгач, ўшандайлигича ўзини ҳамда овқатга солиб пишириб ейиш одат тусига кирган. Уни болалар ҳам жуда ёқтиришади. Малла "чопон"ини "ечиш" қийин эмас. Бармоқларимиз бир зумда сидириб ташлайди. Сариқ ранги, ялтироқ пўсти чиройига ғоят монанд. Нам етарли жойларда ўсадиган бу дарахтнинг меваси анча ширадор, хушбўй, анбар, йирик, ноксимон, оқроқ, нордон, чучукроқ навлари бор. Серҳосиллигидан уни ўстирганлар егандан ташқари қишга ғамлаб қўйишга одатланишган. Қуритилган ва пишганини авайлаб осиб қўйилса, уйнинг ҳавосини тозалаб, ёқимли ҳид таратиб туради.

Ички лейшманиоз - бу хавфли ўткир юқумли касаллик. Уни жуда кичик паразитлар - лейшманийлар қўзғатади. Инсоннинг жигари, талоғи ва суяк кўмигида жойлашиб кўпаяди. Асосан 1 ёшдан 6 ёшгача бўлган болаларда учрайди.

Сизга мутахассис маслаҳатига риоя қилиш жуда асқотади.

Ҳозирги қиш чилласида консерваланган мевалар ва уларнинг шарбатларини ҳамда сабзавотларнинг тузлаб ғамланганларини истеъмол қилиш авжига чиқади. Баъзилар бундан озор ҳам чекиб қолишлари мумкин. Яъни мева-сабзавотларни банкага солиб беркитишнинг юксак талабларига уй шароитида тўла амал қилиш таъминланмагани учун улар фойда ўрнига зиён келтириб қўяди. Янаям аниқроғи, организмни заҳарлайди. Шуни назарда тутиб, биз Республика Саломатлик ва тиббий статистика институти вилоят филиалининг бўлим мудири Лолахон УЛУҒБОЕВАни суҳбатга чорладик.

КАРАМ

Карам Ўзбекистонимизда кўплаб етиштирилади. Ундан турли таомлар тайёрланади. Мутахассисларнинг маълумот беришича барглари таркибида 2,6 - 5,7 фоиз қанд, 1,1 - 2,3 фоиз оқсил, С, В1, В2, В6, РР витаминлари, каротин магний, фосфор тузлари бор. Бошли карам таркибида витамин У топилган.

Бир неча кундан буён нафас йўлларидаги оғриқдан безовталанаётган Фотима опа шифокорга учраганида дори-дармонлар билан биргаликда қизилмия илдизи (солодка корневиҳа и корни) дамламасини тавсия қилишди. У мунтазам томоғини чайиб, меъёрида истемол қилар экан, кундан кун ўзини яхши ва тетик ҳис қила бошлади.