Қутуриш-барча иссиққонли ҳайвонларда ва одамларда учрайдиган бедаво ўта хавфли юқумли касалликдир. У одамларга асосан қутурган итлар ва мушукларнинг, шунингдек, ёввойи ҳайвонларнинг (бўри, чиябўри, тулки ва бошқалар) тишлаши (тирнаши, сўлаги тегиши) орқали юқади. Касаллик ҳайвонлардан ҳайвонларга ва жониворлардан одамларга ўтса-да, одамдан одамга юқмайди.
Қутурган ит касаллик аломатлари рўёбга чиқишидан 10 кун олдин, яъни яширин даври ҳамда токи ўлгунга қадар юқумли ҳисобланади.
Итларни ўз вақтида ветеринария кўригидан ўтказиб, қутуриш касаллигига қарши эмлатишга беписандлик билан қараш мавжуд. Ҳолбуки, юз бераётган ит тишлаши ҳолатларининг 80 фоиздан кўпроғида эгали итлар қайд этилмоқда. Боз устига айримлар ити касалланса, боқа олмаса, бирор кишини тишласа, кўчага ҳайдамоқда, узоқроқ жойга адаштириб келиш билан чекланмоқда.
Статистика маълумотларига кўра, "тишланиш"ларнинг 50 фоиздан ортиғи болалар ва ўсмирларга тўғри келади. Ота-оналар болаларни итлар билан, айниқса кўчадаги дайди, қаровсизлари билан ўйнашларига, уларни уйга олиб келишларига зинҳор йўл қўймасликлари керак. Бу бепарволик оғир мусибатларга дучор қилиши мумкин.
Ҳар бир фуқаро қутуриш касаллигидан сақланишнинг қуйидаги "Олтин қоидалар"ига амал қилмоғи талаб этилади:
– ит сақлаш тартиб-тамойилларини изчил бажаринг;
– итларни ҳудудий ветеринария бўлимларида ўз вақтида ҳисобга қўйиб, қутуришга қарши эмлатинг;
– эгасиз, дайди итлар пайдо бўлишига йўл қўйманг;
– ит ва бошқа ҳайвонлар тишлашидан сақланинг;
– агар ҳайвон тишласа, зудлик билан тиббий ёрдамга мурожаат қилинг.
Юқорида зикр этилган тавсияларга амал қилинган тақдирдагина, сиз даҳшатли юқумли касаллик ҳисобланган қутуришдан ўзингизни ва атрофдагиларни асраган бўласиз.
Давлатали ҚОСИМОВ,
Санэпидқўмитанинг Янги Наманган тумани бўлими бошлиғи.
