Ҳаво ҳарорати кўтарилгани сари муздек сув ичгимиз келаверади. Аммо паст ҳароратдаги маҳсулотлар организмни совитишга эмас, аксинча қиздиришга хизмат қилади. Шу сабаб муздек сув ва маҳсулотлардан тийилиш керак.
Бу тавсия томоқ ёки бошқа ички аъзоларни шамоллатиб қўймаслик учунгина айтилаётгани йўқ. Юқори ҳароратда тана ўзини табиий совитиш хусусиятига эга бўлгани учун иссиқда кўп терлаймиз. Организм муздек сув, музқаймоқ ва бошқаларни иситишга икки ҳисса кўп энергия сарфлайди. Оқибатда тана совиш ўрнига янада қизийди. Бу эса организмда стрессни келтириб чиқаради. Бадан зўриқиб, тана ҳарорати ошади. Оқибатда кучли чарчоқ ва ланжлик ҳисси юзага келади. Бош ёки юрак соҳасида оғриқлар пайдо бўлади.
Қолаверса, терлай туриб совуқ сув ичиш қон томирларини торайтириб, спазм ҳосил қилади ва организмда овқатнинг қайта ишлаш жараёнларини секинлаштиради.
Шунингдек, паст ҳароратли маҳсулотлар овқат ҳазм қилиш учун зарур бўлган ферментлар ишлаб чиқарилишини блоклаб, иммунитетни пасайтиради. Бундан ташқари, шамоллаш, ангина ва бурун-ҳалқум йўлининг бошқа касалликларига сабаб бўлиши мумкин.
Тарвуз, манго, арпабодиён, селдерей, қушқўнмас каби баъзи маҳсулотлар буйраклар фаолияти бузилишига олиб келади ва пешоб ажратиш жараёнини тезлаштиради. Бу эса организмда сувсизланишни келтириб чиқаради.
Аччиқ қалампир таркибида капсаицин моддаси мавжуд. У танани бир муддат қиздиради. Аммо жазирама пайтида аччиқ овқат аҳволни янада ёмонлаштириши мумкин. Қолаверса, қалампир иссиқ пайтда танада кучли терлашни ҳосил қилади. Оқибатда организм сезиларли миқдорда сув йўқотади.
Жазирамада газланган, энергетик ва алкоголь ичимликлар, қаҳва истеъмол қилиш тавсия этилмайди.
Рустамжон СОДИҚОВ,
Чортоқ Абу Али ибн Сино номидаги
жамоат саломатлиги техникуми ўқитувчиси.
