Тиббиёт олимлари камқонлик давоси ҳақида кўплаб илмий тавсия ва йўл-йўриқлар ишлаб чиққанлар. Ушбу мақола ана шу тадқиқотларда шифобахшлиги тасдиқланган неъматлар ҳақида. Зеро, улар табиийлиги боис организмга безарарлиги билан муҳим аҳамиятга эга.
Исмалоқ. А, В9, Е, С витаминлари, темир микроэлементи, толалар ва бета каротинга бой ушбу кўкатнинг ярим пиёласи темирга бўлган кунлик эҳтиёжимизнинг 20 фоизини қоплайди. Ундан шўрва тайёрлаб, кунда 2 марта ичиш, исмалоқ, гулкарам, сельдерейли салатлар тановул қилиш юқори самара беради.
Лавлаги темирга бой. Уни ҳар қандай кўринишда истеъмол қилиш қонни кўпайтиради. Куннинг биринчи ярмида унинг шарбати ҳамда сабзи, помидор, қалампир қўшиб тайёрланган салатини ейиш жуда фойдали.
Қўй, мол, айниқса, ёш бузоқ гўшти темирга бой. Уларнинг юраги, буйраги, жигари нафақат организмга осон сўрилувчи темир, балки В12 витаминининг ҳам манбаидир. Масалан, бир марта жигарли таом истеъмол қилиш темирга бўлган бир кеча-кундузлик эҳтиёжни қондиради. Камқон одам ҳафтада уч кун 150 граммдан қайнатилган гўшт, мол ёки товуқ жигарини тамадди қилиши мақсадга мувофиқ.
Ерёнғоқ мойининг 2 ош қошиғида 0,6 миллиграмм темир мавжуд. Ҳом ёки қовурилган ҳолда кунига бир ховучдан истеъмол қилиш, мойини кунига 2 ош қошиқдан ичиш, нонуштада нонга суртиб, апельсин шарбати билан ейиш темирнинг организмга сўрилишини осонлаштиради.
Помидор ликопин ва С витаминига мўллиги билан темирнинг организмда ўзлаштирилишига хизмат қилади. Кунига 1-2 дона помидор ёки томат шарбати ичиш кифоя.
Тухумда кўп миқдорда оқсил ва антиоксидантлар бор. Нонуштадаги бир дона тухум баданга 1 миллиграмм темир ҳадя этади.
Анор нафақат микроэлементлар, балки темир ва С витаминига ҳам жуда бой. У қон кўпайишига, айниқса, бош айланиши, чарчаш ва ҳолсизлик кузатилганда самарали ҳисобланади. Кунига 1 дона анор ёки нонуштада унинг 1 стакан шарбати саломатликнинг энг фаол таянчидир.
Ловияда темир ва оқсил кўп. Лекин темир сўрилишини камайтирувчи фитин ҳам бор. Шу сабаб ловияни бир кун олдин илиқ сувга солиб, фитин кислотаси миқдорини камайтириш шарт. Икки қошиқ қайнатилган ловияни ейиш ярим кунлик темир қувватини беради.
Дағалроқ майдаланган буғдой ун нонининг бир бўлаги бир кеча-кунлик темир сарфининг 6 фоизини тўлдиради. Унинг таркибидаги толалар қабзиятда ҳам ижобий таъсир кўрсатади.
Ёнғоқ, бодом, писта, фундук каби ёнғоқсимонлар азалдан темирга бойлиги билан машҳур. Айниқса, бодомнинг 100 граммида 15 миллиграм темир мавжуд. Кунига бир ҳовуч бодом қонни нормаллаштиришга ёрдам беради.
Асалдаги темирдан ташқари, мис, магний сингари ўнлаб микроэлементлар қон ишлаб чиқарилишини тезлаштиради. Бир ош қошиқ асални лимон шарбатига аралаштириб ичиш камқонликнинг олдини олади. Қарши қўрсатмалар бўлмаган тақдирда, бир кунда 100 граммгача асал истеъмол қилиш мумкин.
Дилноза Ваҳобова,
врач-терапевт.
