Донор – ўз қони ва унинг таркибий қисмларидан муайян миқдорини тиббиёт эҳтиёжи учун ихтиёрий равишда, пулли ё пулсиз равишда берувчи, тиббий кўрикдан ўтган, 18 ёшдан юқори жисмоний шахсдир. Донорлик билан боғлиқ муносабатлар Ўзбекистон Республикасининг "Қон ва унинг таркибий қисмлари донорлиги тўғрисида"ги Қонуни билан тартибга солинади.
Қонуннинг 20-моддасида донорга қуйидаги компенсациялар кафолатланган:
– қон ва унинг таркибий қисмларини топширадиган, тиббий кўрикдан ўтадиган кунлари учун ўртача иш ҳақи сақланган ҳолда ишдан озод қилинади;
– барча турдаги ўқув муассасаларида ўқийдиганлар, ҳарбий хизматчилар қон ва унинг таркибий қисмларини топширадиган ва шу мақсадда тиббий кўрикдан ўтадиган кунлари машғулот, нарядлар, хизматни ўташнинг вахта ва бошқа шаклларидан озод қилинадилар.
Донор ҳар сафар қон ва унинг таркибий қисмларини топширган куннинг эртасига ҳам ўртача иш ҳақи сақланган ҳолда қўшимча бир кун дам олиш ҳуқуқига эга. Ёки, хоҳшига кўра, мазкур дам олиш куни йиллик меҳнат таътилига қўшиб берилиши мумкин.
Қонуннинг 21-моддасига асосан қон ва унинг таркибий қисмларини мунтазам ва бепул топширувчи донорлар "Ўзбекистон Республикаси фахрий донори" кўкрак нишони билан тақдирланади ҳамда базавий ҳисоблаш миқдорининг беш баравари миқдорида бир йўла бериладиган пул мукофоти билан рағбатлантирилади.
Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексининг 283-моддасида ҳам донор ҳуқуқлари, иш берувчининг мажбуриятлари кафолатлаб қўйилган.
Донорнинг тиббий текширувдан ўтганлиги ҳамда қон ва унинг таркибий қисмларини топширганлиги қон хизмати томонидан бериладиган маълумотнома ёки бошқа шаклдаги расмий ҳужжат билан тасдиқланади.
Султонхон ХОЖАЕВ,
Чуст тумани адлия бўлими бош юрисконсульти.
