Қутуришни даволаш усуллари ишлаб чиқилмаган. Касаллик жуда оғир кечади ва 100 фоиз ўлим билан тугайди. Шу боис касалликни даволаш эмас, балки олдини олиш керак. Бунинг учун ветеринария ва тиббиёт соҳаси ходимларигина эмас, балки ҳар бир киши шуғулланиши лозим. Хусусан, ҳайвонларни, айниқса, итларни сақлаш қоидаларига қатъий риоя қилиниши, дайди итларга яқинлашмаслик шарт.

Афсуски, ит сақловчи аксар фуқаролар белгиланган тартибларга беписанд қараётганликларининг гувоҳи бўляпмиз. Ўз вақтида ветеринария кўригидан ўтказиш, қутуришга қарши эмлатишга лоқайдлик қилмоқдалар. Итлар тишлашидан жабр тортаётганларнинг 80 фоизидан кўпроғи айнан эгали итларга тўғри келаётганлиги ҳам фуқароларнинг ит сақлаш қоидаларини қўпол равишда бузаётганликларини кўрсатмоқда.

Баъзилар уйларидаги ит касал бўлса ёки уни боқа олмаса, ё бўлмаса бирор кишини тишласа, итларини кўчага ҳайдаш, яшаб турган жойидан узоқроқ жойга ташлаб келиш билан чекланади. Шундан кейин бу итлар қаровсиз, дайди итларга айланиб қолади. Айни шу жониворлар қутуриш касаллигининг асосий манбаи сифатида атрофдагиларга жуда катта хавф туғдиради.

Статистика маълумотларига кўра, "тишланиш"ларнинг 50 фоиздан ортиғи болалар ва ўсмирларга тўғри келади. Ота-оналар болаларни итлар, айниқса дайди, қаровсизлари билан ўйнашларига, уларни уйга олиб келишларига зинҳор йўл қўймасликлари керак. Бундай бепарволик оғир кўнгилсизликларга олиб келиши мумкин.

Ҳар бир фуқаро қутуриш касаллигининг олдини олиш учун қуйидаги "Олтин қоидалар"га амал қилиши кифоя:

– ит сақлаш талабларини изчил бажариш;

– уларни ҳудудий ветеринария бўлимларида ўз вақтида ҳисобга қўйиб, қутуришга қарши эмлатиш;

– эгасиз, дайди итлар пайдо бўлишига йўл қўймаслик;

– ит ва бошқа ҳайвонлар тишлашидан сақланиш чораларини кўриш, борди-ю бирор бир ҳайвон тишласа, зудлик билан тиббий ёрдамга мурожаат этиш ҳамда қутуриш касаллигига қарши эмланиш.

Ботиржон БОЗОРБОЕВ,

Янги Наманган тумани

СЭО ва ЖСБ эпидемиолог врачи.